Πυανεψιών

Ο Πυανεψιών είναι ο τέταρτος μήνας του Αττικού Ημερολογίου. Η λέξη Πυανεψιών είναι σύνθετη (πύανος = κουκί, έψω= =βράζω), προήλθε από ένα έδεσμα (φαγητό), που συνηθιζόταν κατά την περίοδο αυτή και αποτελούταν από βρασμένους κυάμους (κουκιά) ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή, από αποφλοιωμένη κριθή και όσπρια.

Ο μήνας Πυανεψιών είχε τις περισσότερες εορτές:

• Τα Προηρόσια ήταν Ελευσίνια εορτή προς τιμήν της Θεάς Δήμητρας.

• Τα Πυανέψια,γιορτάζονταν στις 7 του μηνός, προς τιμήν τού Απόλλωνος, για την προστασία των σπαρτών. Στην εορτή αυτή πραγματοποιούνταν αρκετές τελετές με αρχαία προέλευση: πρόσφεραν στον Θεό ένα πιάτο με κουκιά (πυάνους) και πολλά άλλα χόρτα, αναμεμιγμένα με αλεύρι και σιτάρι.

• Τα Οσχοφόρια (Όσχος = νέο κλήμα αμπέλου), προς τιμήν του Θεού Διονύσου. ΄Εφηβοι σε χορό, που οδηγούσαν δύο εξ αυτών αμφιθαλείς που είχαν δηλαδή, στην ζωή και τους δύο γονείς τους, έφερναν κλαδιά από αμπέλι, φορτωμένα με σταφύλια. Ακολουθούσαν χοροί και αγώνες δρόμου μεταξύ των εφήβων .

• Τα Θήσεια ήταν ετήσια εορτή προς τιμήν του ήρωα Θησέως, σχετική με το Θεό Ποσειδώνα.

• Τα Στήνια ήταν γυναικεία εορτή προς τιμήν της Θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης.

• Τα Θεσμοφόρια, στις 11-13 του μηνός, ήταν εορτή προς τιμήν της Δήμητρας, Θεάς της Γεωργίας, που φροντίζει για την γονιμότητα των σπαρτών και των γυναικών. Η λέξη Θεσμοφόρος (θεσμός +φέρω) σημαίνει αυτόν, που φέρει (ορίζει) θεσμούς και νομοθεσίες στην Ήλιδα, οι φύλακες των νόμων, οι εποπτεύοντες την τήρηση των νόμων, ονομάζονταν θεσμοφόροι. Τα Θεσμοφόρια ήταν εορτή μόνον των παντρεμένων γυναικών καθώς απαγορεύονταν η συμμετοχή στους άνδρες, στις ανύπανδρες γυναίκες και στις Εταίρες . Οι γυναίκες ετοιμάζονταν για τη συμμετοχή τους στην εορτή , απέχοντας για μερικές ημέρες από κάθε σεξουαλική σχέση. Κατά τις ημέρες της εορτής γυναικοκρατείτο η δραστηριότητα και η λειτουργία της Αττικής Κοινωνίας. Εμπνευσμένη από την εορτή αυτή είναι η γνωστή Κωμωδία τού Αριστοφάνη “ Θεσμοφοριάζουσες “, όπου με σκωπτικό τρόπο εξιστορούνται τα δρώμενα στη Αρχαία Αθήνα.

• Τα Απατούρια (πιθανώς εκ του : απάτωρ= ορφανός), πολιτική εορτή των οικογενειών, διαρκείας τριών ημερών, κατά την οποίαν οι Αθηναίοι πολίτες έκαναν θυσίες και συμπόσια κατά τις δύο πρώτες ημέρες, ενώ κατά την τρίτη και τελευταία ημέρα που λέγονταν Κουρεώτις οι αρχηγοί των οικογενειών παρουσίαζαν στα υπόλοιπα μέλη της φατρίας τα νόμιμα παιδιά τους, που γεννήθηκαν στο έτος αυτό, για να τα γράψουν εν συνεχεία στους καταλόγους των πολιτών.

• Τα Χαλκεία, εορτή προς τιμήν της Αθηνάς (Εργάνης), προστάτιδας των Τεχνιτών, και τού Θεού Ήφαιστου, προστάτη των σιδηρουργών. Η εορτή γίνονταν την τελευταία ημέρα του μηνός (29η).

Στο Κράτος της ΄Ηλιδος ο μήνας αυτός λέγονταν Αλφαίος (η Άλφη = η παραγωγή).