Αντιμετώπιση δειλίας στην αρχαιότητα

Αντιμετώπιση δειλίας στην αρχαιότητα, deserter.

Στην αρχαία Αθήνα όσους αρνούνταν να στρατευτούν, τους ριψάσπιδες (ρίπτω την ασπίδα) τούς φορούσαν γυναικεία ρούχα, τούς περιέφεραν στην πόλη και τους διαπόμπευαν μέχρι εσχάτης ξεφτίλας. Οι λιποτάκτες χαρακτηρίζονταν «άτιμοι» – και τα τέκνα τους κληρονομούσαν το στίγμα- δεν είχαν κανένα πολιτικό δικαίωμα, ήταν ηθικά εκμηδενισμένοι, αξιοκαταφρόνητοι. Είναι γνωστός ο όρκος των Αθηναίων εφήβων: «Ου καταισχύνω τα όπλα…. αμυνώ δε και υπέρ ιερών και οσίων, και μόνος και μετά πολλών, και την πατρίδα ουκ ελάττω παραδώσω…».

Για την Σπάρτη ήταν αδιανόητη η αποφυγή στράτευσης. Οι δειλοί ανασκολπίζονταν (θάνατος με παλούκωμα).

Στα «αποφθέγματα Λακαινών» του Πλούταρχου διασώζεται το εξής:

«Η Δαμάτρια, ακούγοντας πως ο γιος της ήταν δειλός και ανάξιος της, όταν αυτός έφτασε, τον σκότωσε. Το επίγραμμα στον τάφο της είναι το εξής: τον παραβάντα νόμους Δαμάτριον έκτανε (=σκότωσε) μήτηρ, η Λακεδαιμονία τον Λακεδαιμόνιον». (εκδ. «Κάκτος», σελ. 227).

Αυτά στην αρχαία εποχή όπου η φιλοπατρία και η ανδρεία ήταν αρετές και αξίες. Για τους αρχαίους η αξία ενός άνδρα συμπυκνώνεται στην περίφημη ομηρική φράση: «εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης».

Ενώ «της δειλίας αισχρά γίγνεται τέκνα», η δειλία, η λιποταξία, γεννοβολά αισχρά τέκνα.