Θεός - Η ανάγκη του ανθρώπου
Η ανάγκη του ανθρώπου, από την πρωτόγονη περίοδο μέχρι σήμερα, να απαντήσει στο αίνιγμα Γέννηση, Θάνατος και Ανάσταση, τον έφερε απέναντι στην δύναμη της Φύσης, αλλά απέναντι και στον Θεό και στον Λόγο. Από τη σχέση του με το Θεό προέκυψε η Θεολογία και η μεταφυσική. Από τη σχέση του με τη Φύση και το Λόγο προέκυψαν η Φιλοσοφία και οι Επιστήμες, που μας έδωσε ο Θεός Προμηθέας. Από τον συνδυασμό αυτών των δύο, προήλθαν η ποίηση και οι τέχνες.
Ο Έρωτας είναι αυτός κυρίως, που μας βοηθά να ξεχνάμε τον φόβο του θανάτου. Για να βγουν από τη μοναξιά του μελλοθάνατου οι άνθρωποι, έπρεπε να νιώσουν και να βιώσουν έναν Θεό που θα ήθελε να μπει στη θέση τους, για να αισθανθεί αυτόν τον τρόμο της απώλειας της ζωής. Ο Θεός αυτός, που οι άνθρωποι πάντα περίμεναν ήταν ο «εσόμενος», αυτός που πρόκειται να έλθει. Αυτός που θα γεννιόταν ως άνθρωπος, αλλά θα επιβαλλόταν στον Θάνατο, «θανάτω, θάνατον πατήσας …», ακριβώς όπως ο Ημίθεος Θησέας «πάτησε επί τω θάνατω», για να αναστηθεί ο Θεός Διόνυσος. Και αυτός ο Θεός επέστρεψε και ήλθε ως Διόνυσος. Από τότε ό,τι Θείο ξαναγεννιέται, είναι έκφραση του πνεύματος του Θεού Διονύσου και του αδελφού του Θεού Απόλλωνος, που είναι στην ουσία ο άλλος του εαυτός.
Προκειμένου όμως να επικοινωνήσουν θνητοί με Θεούς, μεσολαβεί ο Έρως-Λόγος, είτε ως Φάνης-Διόνυσος-Δημιουργός, είτε ως Λόγος Σοφίας, εκφράζοντας κυρίως μια θηλυκή αρχή, που εμπεριέχει σπερματικά και την έννοια του άρρενος. Επειδή όμως οι ερωτοκεντρικές κοινωνίες ήταν μητριαρχικές στην αρχή, ο Έρωτας-Λόγος λατρεύτηκε ως Θεά. Η ιστορία μας τη φέρνει μέχρι τις μέρες μας, ως Λευκοθέα, ως Θεά Δήμητρα, ως Θεά Αθηνά, αλλά και ως Ίσιδα. Όταν πια φτάνει να εκφραστεί με μορφή Θεού, τότε ένας είναι ο Θεός, ο οποίος μπορεί να συμμεριστεί το σύνολο των απλών, αλλά και υψηλών ανθρώπινων προσδοκιών και αυτός είναι ο Θεός Διόνυσος-Χριστός, ο ελαιομένος με μυρωδικά ως Υδροχόος.
Ο Διόνυσος είναι ο κατ’εξοχήν Θεός του φυτικού περιβάλλοντος και του υγρού στοιχείου. Μέσα από την πρωτόγονη δεντρολατρία, φτάνει έως τους κλασσικούς χρόνους με την ονομασία Διόνυσος Δενδρίτης και έτσι λατρεύεται. Είναι πρωταγωνιστής των Ελευσίνιων Μυστηρίων, ως μυστικός Ίακχος σε άμεση σχέση με την Κάτω Γαία. H Κάτω Γαία, είναι ο χώρος που σπόροι και ρίζες φωλιάζουν, για να εξελιχθούν αργότερα σε νέα φυτά ή δέντρα. Όπως ο σπόρος ζωντανεύει μέσα στις υπόγειες «μικρές σπηλιές» του εδάφους, έτσι και ο Θεός της ζωής ο Διόνυσος, ο Θεός της νέας ελπίδας, γεννιέται μέσα σε ένα σπήλαιο. Ο Διόνυσος Ζαγρέας, είναι η δύναμη της ζωής στα άδυτα του σπηλαίου της Θεάς Δήμητρας. Έχει ως σύμβολα τα δυνατότερα ζώα, όπως το λεοντάρι, την τίγρη, τον ταύρο και από τα φυτά το έλατο, το πεύκο, τον κισσό, την άμπελο και το ρόδι.
Ορφικός Ύμνος
Τον Διόνυσο προσκαλούμε, τον θορυβώδη που φωνάζει ευά (επιφώνημα ενθουσιώδες), τον πρωτογενή, που έχει δύο φύσεις και εγεννήθη τρεις φορές, τον Βακχικόν Βασιλέα, τον ζώντα εις τους αγρούς, τον ανέκφραστον, τον απόκρυφον, τον γεμάτο από κισσό, τον πολεμικόν, τον Βακχικόν, τον αγνόν, τον ολίγον πονηρό της Αφροδίτης εγγονό, τον τριετή, που τρέφει τα σταφύλια και έχει για πέπλο τα βλαστάρια τους. Ω Ευβουλέα, πολυμήχανε, που εγεννήθης στα απερίγραπτα κρεβάτια του Διός και της Περσεφόνης, αθάνατε δαίμονα (Θεέ) άκουσε, μακάριε, την φωνήν μας και σπεύσε με γλυκύτητα και με προσήνεια, έχομεν ευμενή διάθεσιν μαζί με τις καλλίγραμμες συντρόφους σου.