Θεός Διόνυσος
Κατά την Eλληνική Mυθολογία, ο πρώτος που δίδαξε την τέχνη της οινοποιίας ήταν ο Διόνυσος ο γιος της Σεμέλης και του Θεού Δία. Σύμφωνα με την ιστορία μας, ο Στάφυλος ήταν γιος του Διονύσου και της Αριάδνης.
Αν και Θεός λαϊκός ο Διόνυσος, εντάχθηκε ως ισότιμος στο Δωδεκάθεο του Ολύμπου χωρίς διάκριση στη θέση της Θεάς Εστίας. Έπαιρνε μέρος στα συμβούλια των Ολυμπίων Θεών, ενώ κατά μία παράδοση, παραβρέθηκε στη γέννηση της Θεάς Αθηνάς.
Ως σύμβολα του Θεού θεωρήθηκαν ο θύρσος, η νεβρίδα τα φύλλα κισσού, ο διπλός πέλεκυς, η άμπελος, ο κάνθαρος, ο σκύφος και το ασκί (κύριο μέσο μεταφοράς κρασιού μαζί με τον κρατήρα). Αργότερα, όταν ο Θεός Διόνυσος αναλαμβάνει την προστασία της χλωρίδας και της πανίδας, συνδέεται αυτόματα με την ύπαρξη του φαλλού ως στοιχείου της γονιμότητας.
Δεν πρέπει να μας ξενίζει το γεγονός της ευρείας διάδοσης της λατρείας του Θεού στη χώρα των Ηδωνών, η οποία σε μεγάλη έκταση, ιδιαίτερα τα τοιχώματα των ξηροχειμάρρων, αλλά και οι ορεινές περιοχές της κατακλύζονται ακόμη και σήμερα από αγριοσταφυλιές.
Κι ακόμη, οι ανασκαφικές έρευνες, που συντελέστηκαν πριν από μερικά χρόνια στους νεολιθικούς οικισμούς των Σιταγρών και του Αρκαδικού Δράμας, έφεραν στο φως σπέρματα από αγριοστάφυλο, τα οποία θεωρήθηκαν ως τα αρχαιότερα στον ελλαδικό χώρο. Σύντομα οι Ηδωνοί επιδόθηκαν στην καλλιέργεια της αμπέλου με αποτέλεσμα τεράστιες εκτάσεις της γης τους να καλύπτονται από αμπελώνες. Οι πρώτες απεικονίσεις του Διόνυσου σε νομίσματα και αγγεία τον παρουσιάζουν γενειοφόρο. Στο κεφάλι του φέρει στέμμα από κισσό και φορά χιτώνα. Στα χρόνια του Περικλή, ο Διόνυσος παριστάνεται χωρίς γενειάδα, ο χιτώνας του γίνεται γυναικείος, ενώ αποκτά κι άλλα γυναικεία χαρακτηριστικά, όπως στoλίδια στα μαλλιά. Λίγο αργότερα, επικράτησε να απεικονίζεται ως όμορφος έφηβος με πολλά, ακατάστατα μαλλιά. Σε άλλο μύθο ο Στάφυλος ήταν βοσκός του βασιλέα της Αιτωλίας Οινέα. Καθώς έβοσκε τις κατσίκες του, παρατήρησε ότι μια από αυτές τρώγοντας συνέχεια ένα συγκεκριμένο καρπό πάχαινε περισσότερο από τις άλλες. Μάζεψε τότε αρκετούς και τους κάλεσε στον βασιλιά του. Εκείνος παρασκεύασε ένα χυμό τον οποίο ονόμασε "οίνο", στον δε καρπό έδωσε το όνομα του βοσκού του (σταφύλι).
Το αμπέλι και η οικογένεια του ήταν γνωστά από την παλαιολιθική εποχή. Σε ανασκαφές που έγιναν βρέθηκαν απολιθώματα οινοφόρου αμπέλου που χρονολογούνται από την Ηώκαινη εποχή (40 εκατομμύρια έτη πριν). Επειδή το αμπέλι δεν αντέχει το ψύχος, κατά την εποχή των παγετώνων εγκλιματίστηκε στις παραμεσόγειες περιοχές και στις περιοχές της Κασπίας θάλασσας. Τα αμπέλια ξεκίνησαν να καλλιεργούνται από την εποχή του χαλκού, καθώς κουκούτσια από σταφύλια βρέθηκαν σε κατοικίες της εποχής αυτής. Επίσης σε επιγραφές γίνονται αναφορές στην άμπελο, ενώ παραστάσεις σε τοίχους απεικονίζουν ανθρώπους να καλλιεργούν αμπέλια και να μαζεύουν σταφύλια. Οι εικόνες και οι γραφές αυτές χρονολογούνται στα 2.500 χρόνια π.Χ.
Διονυσιακή λατρεία
O Διόνυσος ως αρχαία Θεότητα ήταν ήδη γνωστός στον 12ο αιώνα π.Χ. . Η λατρεία του σχετίζεται με τους εορτασμούς της βλάστησης, της ιερής τρέλας που προκαλεί η πόση του οίνου και της γονιμότητας. Κοινό στοιχείο στις λατρευτικές πρακτικές του είναι το στοιχείο της έκστασης, ενίοτε της οργιαστικής φρενίτιδας, που απελευθερώνει από τις φροντίδες της καθημερινότητας, προσδίδοντάς του την προσωνυμία Λύσιος. Πέραν του γεγονότος ότι το όνομά του συνδέθηκε με μία από τις αρτιότερες μορφές του ελληνικού λόγου, το δράμα, προς τιμήν του διοργανώνονταν μεγαλοπρεπείς γιορτές, όπως τα Κατ' αγρούς Διονύσια, τα Λήναια, τα Ανθεστήρια και τα Μεγάλα Διονύσια. Τρεις είναι οι κύριες μορφές, με τις οποίες εμφανίζεται ο Διόνυσος στη λατρεία του. Με έμβλημα τον φαλλό, το δένδρο από εκεί και η προσωνυμία δενδρίτης ή τον ταύρο είναι Θεός της γονιμότητας και προστάτης των καλλιεργειών, κυρίως της αμπέλου. Στη δεύτερη μορφή του είναι ο ενθουσιαστικός Διόνυσος, με εμβλήματα τον θύρσο και τη δάδα, όπως επίσης την ακολουθία, των Μαινάδων, των Βακχών, των Θυιάδων, των Ληνών και των Βασσαριδών, όπως τις μετέφερε η μυθολογική αφήγηση. Στην τρίτη και αρχαιότερη μορφή του είναι οντότητα του Κάτω Κόσμου και φέρει την προσωνυμία Ζαγρεύς (ο μέγας κυνηγός). Είναι γιος του καταχθόνιου Δία και της Περσεφόνης. Σε αυτή την τρίτη μορφή οι Ορφικοί τον ενσωμάτωσαν ως κυριότερη Θεότητά τους, ερχόμενοι σε αντίθεση με τους διονυσιαστές, τους οπαδούς του ενθουσιαστικού Διονύσου.
Με τον Διόνυσο Θεό των δένδρων και των φυτών πραγματοποιείται η επιστροφή στο «ζωώδες πάθος» της φύσης, μακριά από τους περιορισμούς και τις αποκρυσταλλώσεις που επιβάλλει ο εξορθολογισμός, κάτι που διακρίνεται άμεσα στις Βάκχες του Ευριπίδη. Με την προσωνυμία βρόμιος λατρεύτηκε κυρίως ως Θεός γεννημένος από το δημητριακό βρόμος και το οινοπνευματώδες ποτό που παράγεται, χωρίς να είμαστε σίγουροι ποιο ακριβώς είναι αυτό το δημητριακό (βρώμη;).
Μια φορά, Τυρρηνοί πειρατές έπιασαν τον Διόνυσο, που κοιμόταν αμέριμνος σε μια παραλία, με σκοπό να τον πουλήσουν σκλάβο. Για να τους τιμωρήσει για την κακία τους, ο Θεός μεταμορφώθηκε σε λιοντάρι και κατασπάραξε τον αρχηγό τους. Τότε οι υπόλοιποι πειρατές βούτηξαν στη θάλασσα, όπου ο Θεός Ποσειδώνας τους μεταμόρφωσε σε δελφίνια. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με κάποιους άλλους ερευνητές, η πρώτη καλλιέργεια αμπελιού έγινε στην Κρήτη, ενώ για κάποιους άλλους στη Θράκη και χρονολογούνται γύρω στο 1.000 π.Χ.. Ο Όμηρος αναφέρεται στο αμπέλι και το κρασί με τις ονομασίες οίνη, Οινόη, οινιάδα και άλλα. Στη συνέχεια οι Έλληνες και οι Φοίνικες μετέφεραν αμπέλια στην Ιταλική χερσόνησο και η Σικελία έγινε κέντρο παραγωγής σταφυλιών.
Γύρω στο 600 π.Χ. Φοίνικες διέδωσαν την καλλιέργεια του αμπελιού στη Γαλλία και την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το αμπέλι φτάνει στη Βρετανία. Το 13ο αιώνα μ.Χ. οι Άραβες προωθούν την καλλιέργεια του αμπελιού στην Ισπανία και την Πορτογαλία και μέχρι το 17ο αιώνα το αμπέλι ήταν γνωστό σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Στην συνέχεια μεταφέρθηκαν Ευρωπαϊκά αμπέλια στην Αμερική αλλά καταστράφηκαν μετά από μεγάλη επιδημία φυλλοξήρας, ενός εντόμου του εδάφους που προσβάλλει τις ρίζες του φυτού με αποτέλεσμα αυτό να ξεραίνεται. Συνέπεια αυτού ήταν να καλλιεργηθούν άγριες ποικιλίες ντόπιων αμπελιών ανθεκτικών στο έντομο, οι οποίες στις αρχές του 18ου αιώνα έφτασαν να καλλιεργούνται στην Αγγλία και στη Γαλλία. Όμως τα αμπέλια αυτά προσβλήθηκαν από διάφορες άλλες ασθένειες που κατέστρεψαν το 70% των καλλιεργειών. Η λύση δόθηκε με τον εμβολιασμό άγριων αμερικάνικων αμπελιών και τη δημιουργία ανθεκτικών υβριδίων. Σήμερα πολλά αμπέλια είναι γενετικά μεταλλαγμένα για να αντέχουν στα παράσιτα.
Ο Θεός Διόνυσος εγγενήθει καταγεγραμμένα 5 φορές από τους:
Θεό Δία Άμμωνα, Βασιλιά της Λιβύης και την Αμάλθεια
Θεό Δία και την Ιώ της Ινάχου
Θεό Δία και την Περσεφόνη, κόρη του Διός και της Θεάς Δήμητρας
Θεό Δία και την Σεμέλη, κόρη του Βασιλιά της Θήβας Κάδμου και της κόρης των Θεών Άρη και Αφροδίτης της Αρμονίας
Το θείον του Θεού Δία και της Παναγίας(Παν+Άγια) Θεάς Αθηνάς, κόρης του Διός
Ο Θεός Διόνυσος γιος του Θεού Διός και της Αθηνάς, με τίτλο Χριστός, Αντίχρηστος, Φάνης (Πηγή: "Τι είπαν οι αρχαίοι Έλληνες Θεός", σελίδα 37, εκδόσεις Κάκτος, ISBN: 978-960-382-839-6), Ιησούς, ΜΠΑΦΟΜΕΤ, Μεσσίας και Κύριος αναστήθηκε όταν ήρθε η ψυχή του στη Γαία από τον Ελληνικό αστερισμό του Σείριου και έκτοτε ζει ανάμεσά μας από την Ολυμπιάδα (696,1) ή το 2005 μ.Χ..
Ο Θεός Διόνυσος ήταν επίσης ο Αη Βασίλης και όχι ο Μέγας Βασίλειος. Είχε μαγικό σακί που ήταν ελάχιστα γεμάτο για να είναι ελαφρύ. Το άνοιγε, του μιλούσε και δημιουργούσε δώρα για τους θνητούς που τα μοίραζε απλόχερα στους ανθρώπους της Καισάρειας κατόπιν προφορικών εξετάσεων για να διαπιστώσει αν ήταν καλοί Χριστιανοί.
Κάποιο χειμώνα πολύ παλιά, ο Διόνυσος, ο γελαστός θεός του γλεντιού, ξεκίνησε να πάει στην Αθήνα. Στη διαδρομή όμως χάθηκε και βρέθηκε στις χώρες των Βίκινγκς και των Κελτών, στη Γαλλία, την Ιταλία, την Αγγλία, την Αμερική, στο Βόρειο Πόλο και σε πολλά άλλα μέρη. Ταξίδεψε με ιπτάμενους τράγους, ελάφια και ένα καράβι με Ολλανδούς ναύτες. Γνώρισε τον Οντίν, τον Θορ, την Μπεφάνα, τον Κάρολο Ντίκενς, τον Τόμας Ναστ και έμαθε για τα Χριστούγεννα, τον Άγιο Νικόλαο και τον Σάντα Κλάους. Διαφημίστηκε επίσης από το αναψυκτικό της Κόκα Κόλα. (Πηγή: "Το γελαστό πνεύμα των γιορτών", Πως ο Διόνυσος έγινε ο Άγιος Βασίλης, εκδόσεις Μωραϊτης, ISBN: 978-618-5169-28-2)
Ο Διόνυσος είναι ο Όσιρις της Αιγυπτιακής Μυθολογίας.
Δείτε επίσης:
